مراسم عزاداری ایام فاطمیه در هیات اصحاب رسانه برگزار شد

تشریح فوائد هیئت و لزوم استمرار آن در طول زندگی موضوع سومین جلسه هیات رسانه

در ابتدای این مراسم حجت الاسلام دعاگویی به تشریح ابعاد و زوایای شخصیت حضرت زهرا (س) و همچنین چرایی برپایی هیئات عزاداری پرداخت.

خلاصه این سخنرانی جهت اطلاع اعضای هیات اصحاب رسانه اختصارا در پی می آید:  

" ....این  هیئت نوپاست. چرا هیئت تشکیل شده است؟ چرا هیئت می رویم؟ این هدف باید مشخص باشد.

چرا برای حضرت زهرا گریه می کنیم؟ یک وقت است آدم متأثر می شود از یک حادثه ای، جای چرا ندارد. مثلاً شما دارید کانالهای تلویزیون را عوض می کنید اتفاقی می بینید که در فلسطین زنی دارد فریاد می زند و از شهادت عزیزانش گریه می کند، شما هم متأثیر می شوید و گریه می کنید. این گریه طبیعت یک نفس سلیم است و زیاد جای «چرا» ندارد.

اما یکوقت است که کسی (حالا خبرنگار یا غیر خبرنگار) می رود به فلسطین. آنجا باز با همچین صحنه هایی مواجه می شود و اشک می ریزد. این اشک دیگر کاملاً ارادی است. یعنی خودش خودش را در معرض همچین صحنه ای و تأثّری قرار داد. اینجا جای چرا گفتن دارد. میشد این کار را نکند و زندگیش را بکند، حتی زندگی سالمش را. چرا خود را در معرض غصّه قرار می دهد؟

حالا هم تشکیل هیئت و هم آمدن به هیئت از همین سنخ است. یکوقت است روز تاسوعا و عاشوراست و فضا فضای عزاداری است، هرکسی ممکن است متأثر شود. اما یکوقت است انسانی که سر کار بوده و یا در منزل در حال استراحت بوده و حتی در فضای غم و اندوه هم نبوده که بگوید بروم یک جایی سبک بشوم بلکه شاید در فضای شادی و نشاط هم بوده، می آید هیئت. می آید هیئت که گریه کند. و بالاتر از این، هیئت تشکیل می دهد، چرا؟

بنده چند انگیزه ای را که برای این امر ممکن است باشد را نام می برم تا بعد انشاءالله در تعمیم این انگیزه ها به سراسر زندگی تلاش فکری ای نماییم:

1) ثواب بردن: همه می دانیم و از مسلمات تشیع است که یاد اهل بیت، ذکر معارف و مصائب ایشان و اشک ریختن در این مصائب بسیار اجر و ثواب دارد. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ذِكْرُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِبَادَةٌ وَ ذِكْرِي عِبَادَةٌ وَ ذِكْرُ عَلِيٍّ عِبَادَةٌ وَ ذِكْرُ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ عِبَادَةٌ (الإختصاص، النص، ص: 224)

2) توبه: عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ ذُكِرْنَا عِنْدَهُ فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ وَ لَوْ مِثْلَ جَنَاحِ بَعُوضَةٍ [الذُّبَابِ‏] غُفِرَ لَهُ ذُنُوبُهُ وَ لَوْ كَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْر. (كامل الزيارات، النص، ص: 103)

واقعاً یکی از برکات خوب هیئات همین فراهم شدن زمینه توبه و حال توبه و هم به دست دادن وسیله توبه و استغفار است. انسان واقعاً هراز گاهی نیاز دارد به اینکه به همچین محیطهایی بیاید و خود را شستشویی بدهد وگرنه آرام آرام اینقدر فاصله و غفلت زیاد می شود که کار به جاهای خطرناک می کشد.

3) کسب معارف اسلامی: خب مسلّماً سخنرانی هایی که در هیئات است بسیار کمک می کند به رشد معارف دینی، آموختن احکام، شناخت فضائل معصومین (ع).

امام رضا (ع) می فرمایند: رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْيَا أَمْرَنَا فَقُلْتُ لَهُ وَ كَيْفَ يُحْيِي أَمْرَكُمْ قَالَ يَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ يُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا. (عیون اخبار رضا (ع) ج1 ص 307)

4) بستر اجابت دعا و توسل: برای کسانی که حاجتی داشته باشند هم هیئت خیلی جای خوبی است. و متأسفانه بعضی ها فقط به این خاطر هیئت می روند و یا علت اصلی هیئت رفتنشان این است که انصافاً جفاست.

عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّيِّ قَالَ: إِنِّي كُنْتُ أَسْمَعُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- أَكْثَرُ مَا يُلِحُّ بِهِ فِي الدُّعَاءِ عَلَى اللَّهِ بِحَقِّ الْخَمْسَةِ يَعْنِي رَسُولَ اللَّهِ وَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ- وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَن‏ وَ الْحُسَيْنَ ع.  (وسائل الشيعة، ج‏7، ص: 97)

عَنِ الرِّضَا ع قَالَ: إِذَا نَزَلَتْ بِكُمْ شِدَّةٌ فَاسْتَعِينُوا بِنَا عَلَى اللَّهِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ فَادْعُوهُ بِها. (بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏91، ص: 6)

5) تحقق عملی بخشیدن به تولّی و تبرّی هم به عنوان وظیفه و هم از روی محبّت به معصومین (ع): کسی که محبت دارد دوست دارد و لازم می داند کاری برای محبوبش بکند. لااقل گاهی یادی از او بکند. عشاق گاهی برای معشوقشان نامه ای می نویسند، یادی از او می کنند، اشکی می ریزند. از باب وظیفه هم لازم است. یعنی حتی اگر آنقدر هم انسان کشش نداشته باشد برای این امر، از باب وظیفه دینی لازم است این تولّی و تبرّی یکجوری بروز کند.

6) شارژ روحی برای ادامه مسیر دینداری : امالی صدوق ص 73- امام رضا(ع) : َ مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً يُحْيَا فِيهِ أَمْرُنَا لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوب‏. در دنیا هم دل زنده می ماند.

7) پایگاه حفظ دین: همین هیئت و مسجد و عزاداری و اینهاست که دین ما را نگه می دارد. شما تصور کنید مسجد و هیئتی نماند دیگر دینداری چطور باقی می ماند؟ یا بود و ما شرکتی نمی کردیم، چقدر دین ما کمرنگ میشد؟

"شعائر خدا علامتهايى است كه خداوند آنها را براى اطاعتش نصب فرموده" (ترجمه المیزان ذیل آیه و من یعظم شعائر الله فانها من تقوی القلوب)

البته شاید منظور قرآن کریم فقط علامات خاص باشد مثل صفا و مروه ولی خب این مسلّم است که علامتهای دینداری بطور مطلق بسیار تأثیر دارند در حفظ اصل دین و حفظ دین مؤمنین.

پس هیئت آمدن برای یکی از این امور است. بی دلیل که نمی آییم. اصلاً آنها که هیئت نمی روند چرا نمی روند؟ چون یکی از این انگیزه های فوق را ندارند و یا از راه دیگری درصدد تأمین آن هستند. خب حالا که اینطور است باید بدانم اگر این انگیزه ها در منی که به هیئت می آیم واقعی باشد باید در باقی لحظات زندگیم هم استمرار داشته باشد.

من متأسفانه در خودم و در جامعه احساس می کنم که یک تفاوتی هست بین منی که در هیئت است با من سایر اوقات. این تفاوت منطقی نیست و نشانه وجود یک مشکل است و احتمالاً هم خودبخود بر طرف می شود یا آنقدر کمرنگ می شود که کالعدم گردد.

فضای هیئت یک فضای نورانی، یک فضای وارستگی است. همچنان که نماز یک فعلی است که فعل «عبد» است. رکوع و سجده کار کمی نیست. خب اگر تفاوت زیادی بین زندگی عادّی و لحظات هیئت وجود داشته باشد نشان دهنده این است که یا اصلاً انگیزه منقّحی برای هیئت آمدن وجود نداشته و یا این انگیزه ادّعایی بوده و واقعی نبوده است.

انسان یا نباید هیئت بیاید و یا اگر می آید باید به لوازمش پایبند باشد. و نفرمایید که «بالاخره خوب است!» بله، بالاخره خوب است لیکن اگر به این آگاهی و حرکت نیانجامد خودبخود از بین خواهد رفت.

متأسفانه می بینیم علیرغم اینکه سرمایه بزرگ هیئت در دست ماست امّا آنجور که باید نتیجه نمی گیریم. هیئت وقتی جایگاه واقعی خودش را یافته است که مرکز تحول ها و کانون شروع حرکت و انگیزه بخشی مستمرّ باشد.

یک خودآگاهی باید بر زندگی ما حاکم باشد که همه اعمالمان و از جمله هیئت رفتن تحت چهارچوب این خودآگاهی باشد. نباید برای پول کار کنیم، برای دلمان هیئت برویم، این به نتیجه نمی رسد. باید انسان خودش را بشناسد و جایگاهش را در هستی بیابد که از کجاست و می خواهد به کجا برود. در هیئت هم به دنبال همان هدف باشد لیکن هیئت و مسجد مرکز این حرکت است. چه برای ثواب، چه برای توبه، چه برای کسب معارف، چه دعا، چه محبّت اهل بیت و چه شارژ روحی اگر به هیئت می آییم اینها باید همه زندگی ما را تحت الشعاع قرار دهد. صریحاً بگویم بنده اینجا نیامده ام که حضرت زهرا (س) را بشناسم. روز تاسوعا و عاشورا روز امام حسین نیست، روز ماست. آدم یک وقت مجلس ختم عمویش می رود، برای چی می رود، بخاطر عمویش، به احترام عمویش. چند ساعت از عمرش به این اختصاص می یابد و تمام. زیارت امام رضا رفتن، هیئت رفتن و نماز خواندن نباید از این سنخ باشد. به قول شهید مطهری حضرت زهرا (س) احتیاجی به گریه چهار تا آدم بیچاره مثل من ندارد. دستورات دینی تشکیل دهنده یک فرهنگ است، یک سبک فراگیر زندگی است. قرآن خواندن، نماز، مسجد، هیئت، علم آموزی، جهاد، صله رحم، غذا خوردن، همه اجزاء تشکیل دهنده یک مجموعه هستند. این مجموعه است که میتواند انسان را بطور صحیح به هدف برساند نه اجزای پراکنده و مهجور.

جمع بندی کنم عرضم را که دینداری برای به نتیجه رسیدن باید داری برنامه، منظم و همه جانبه باشد. هیئت هم جزئی از این برنامه و جزء مهمّ این حرکت است، کلیدی است. هدف داشته باشیم از هیئت آمدن و هر هدفی هم که داریم آن را در تمام زندگیمان تعقیب نماییم.

نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: 320 (درد دل با پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به هنگام دفن فاطمه عليها السّلام‏)

قَلَّ يَا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِيَّتِكَ صَبْرِي وَ رَقَ عَنْهَا تَجَلُّدِي‏

اى پيامبر خدا، صبر و بردبارى من با از دست دادن فاطمه عليها السّلام كم شده، و توان خويشتندارى ندارم‏

فَلَقَدِ اسْتُرْجِعَتِ الْوَدِيعَةُ وَ أُخِذَتِ الرَّهِينَةُ أَمَّا حُزْنِي فَسَرْمَدٌ وَ أَمَّا لَيْلِي فَمُسَهَّدٌ إِلَى أَنْ يَخْتَارَ اللَّهُ لِي دَارَكَ الَّتِي أَنْتَ بِهَا مُقِيم‏

پس امانتى كه به من سپرده بودى برگردانده شد، و به صاحبش رسيد، از اين پس اندوه من جاودانه، و شبهايم، شب زنده دارى است، تا آن روز كه خدا خانه زندگى تو را براى من برگزيند.

وَ سَتُنَبِّئُكَ ابْنَتُكَ بِتَضَافُرِ أُمَّتِكَ عَلَى هَضْمِهَا فَأَحْفِهَا السُّؤَالَ وَ اسْتَخْبِرْهَا الْحَالَ هَذَا وَ لَمْ يَطُلِ الْعَهْدُ وَ لَمْ يَخْلُ مِنْكَ الذِّكْر

به زودى دخترت تو را آگاه خواهد ساخت كه امّت تو چگونه در ستمكارى بر او اجتماع كردند، از فاطمه عليها السّلام بپرس، و احوال اندوهناك ما را از او خبر گير، كه هنوز روزگارى سپرى نشده، و ياد تو فراموش نگشته است.

شاید این جمله آخر اشاره باشد به اینکه وقتی فاصله بشود چی می شود؟ وقتی سال 61 هجری بشود چی می شود؟ با دخترتان این کار را کردند، بانوه یتان چکار خواهند کرد؟